In het tijdschrift Arts & Auto (volgens een vriendin zou Arts & Alcohol een betere titel zijn) werd enige tijd geleden aandacht aan pelgrimservaringen van de medische doelgroep gegeven. Bij sommige verhalen kreeg ik echter het gevoel dat het meer over een langeafstandswandeling ging die zich toevallig op de camino had afgespeeld. Dat kan natuurlijk, want er is geen richtlijn of wet die het juiste pelgrimeren bepaalt.
Toch is er voor mij wel een verschil. Er schoot mij een term te binnen die je in de filosofie en de theologie veel tegenkomt: transcendentie. Je komt een zee aan informatie tegen als je daar op gaat zoeken. Voor mij staat de term simpelweg voor ‘iets dat jezelf overstijgt’. En zonder in dogmatische discussies terecht te willen komen, is dat voor mij wel een van de onderscheidende kenmerken. Voor mij hebben de ‘echte’ pelgrimsverhalen een transcedent element. Een overweldigende ervaring van de natuur onderweg, het overvallen worden door emotie in een stille kerk of de hand die een vreemde naar je uitsteekt, precies op het moment dat je het even niet meer ziet zitten. Engelse noemen het zo mooi Epiphany, een soort openbaring. En in die openbaring manifesteert zich het transcendente.
De intentie waar ik de camino mee op ga, is toch anders
In een hele andere hoek zit ook het zoeken of steunen op transcendentie: de 12 stappen van de Alcoholics Anonymous verwijzen ook naar een hogere macht. Dat kan voor de één God zijn, voor de ander is dat de AA-groep of de natuur.
Misschien is de intentie waarmee je op pad gaat ook wel bepalend voor het onderscheid. Ik heb vaak langer gewandeld. Dat geeft veel plezier en voldoening, maar de intentie waar ik de camino mee op ga, is toch anders. En dan is er nog de bijzondere grond waar je op loopt tijdens een camino, die doordrenkt is met ervaringen van spirituele reizigers. Een soort ‘Heilige Grond’.
Ik merk dat ik worstel met een juiste definitie van de verschillen. Ik vrees dat ik het niet red met het begrip transcendentie alleen, en misschien ook niet met ‘Heilige Grond en intentie’. Wellicht is het de cocktail van al deze elementen bij elkaar. Maar vast staat voor mij dat een lange wandeling, ook al duurt die weken, niet hetzelfde is als de camino lopen.
Misschien kunnen we, als we straks weer op pad gaan, het verschil aan den lijve ervaren. En overigens zijn er ook velen die hele mooie transcendente ervaringen hadden na de nodige alcohol, want ook de wijn onderweg is een essentieel onderdeel van de camino.
Wie weet zijn er in het najaar weer veel openbaringen mogelijk?
